1. ELEKTİRİĞİ TANIYALIM
2.ELEKTRİĞİN GÜNLÜK YAŞANTIMIZDAKİ YERİ VE ÖNEMİ
3. FARKLI ELEKTRİK KAYNAKLARI
4. ELEKTİRİĞİN YOL AÇABİLECEĞİ TEHLİKELER
5.PİLLERİ TANIYALIM
6.BASİT ELEKTRİK DEVRESİ KURALIM
7.ELEKTİRİĞİ KONTROL EDELİM
1. ELEKTİRİĞİ TANIYALIM
ELEKTRİK HENÜZ KEŞFEDİLMEDEN HAYAT STANDARTLARI DAHA DÜŞÜK VE YAŞAM DAHA ZORLUKLARLARLA DEVAM EDİYORDU ULAŞIM ARAÇLARI OLARAK YALNIZCA HAYVAN GÜCÜNE DAYALI ARAÇLAR KULLANILIYORDU
EVLERİMİZDE GECELEREİ YALNIZCA MUM VE BENZERİ AYDINLATMA GEREÇLERİ KULLANILIYORDU.
GÜNLÜK HAYATTA YOKLUĞUNU DÜŞÜNEMEDİĞİMZ ELEKTRİK BİR ENERJİ TÜRÜDÜR.
ELEKTRİK ENERJİSİ AYDINLANMA DIŞINDA TIP, ULAŞIM, TAŞIMACILIK, İLETİŞİM GİBİ BİRÇOK ALANDA KULLANILMAKTADIR.
ELEKTRİK KOLAY ÜRETİLİR TAŞINABİLİR VE DİĞER ENERJİLERE DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR.
ELEKTRİK ENERJİSİNİN KULLANIM ALANI ÇOK GENİŞTİR.
GÜNLÜK HAYATIMIZDA BİRÇOK İŞİMİZİ ELEKTİRK ENERJİSİ KULLANARAK HALLEDERİZ.
2.ELEKTRİĞİN GÜNLÜK YAŞANTIMIZDAKİ YERİ VE ÖNEMİ
& EVDE İŞ YERİNDE OKULDA AYDINLANMA ELEKTRİKLE SAĞLANIR.
& EVLERDE KULLNILAR BİRÇOK ARAÇ VE GEREÇLER ELEKTRİKLE ÇALIŞMAKTADIR. ÖRNEK, TV, BİLGİSAYAR, ÇAMAŞIR MAKİNASI, ÜTÜ…
& ELEKTRİK AYRICA ULAŞIM ALANINDA DA KULLANILIR. TRAMVAY, TREN, TRALEYBÜS…
& KARA DENİZ VE HAVA ULAŞIMINDA İÇ AYDINLATMA ELEKTRİKLE SAĞLANMAKTADIR.
& ELEKTRİK KESİNTİSİNDE İSE BİR NEVİ HAYAT FONKSİYONLARI DURMUŞ OLUR HEMEN HEMEN HİÇBİR İŞ YAPILAMAZ HALE GELİR.
& ELEKTRİĞİNISIYA, HAREKETE, SESE VE IŞIĞA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ ONUN VARLIĞINI BİZLERE İSPATLAMIŞ OLUR.
****ELEKTRİKLİ ALETLERİN ÖRNEKLENDİRİLMESİ*****
FIRIN, ELEKTRİK SOBASI, TOST MAKİNASI GİBİ ALETLERDE ELEKTRİK ENERJİSİ ISI ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR. ÇAMAŞIR MAKİNESİ, MİKSER, VANTİLATÖR, YÜRÜYEN MERDİVENLERDE İSE HAREKET ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR.
AMPÜLLERLE IŞIK ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR.
İLETİŞİM ARAÇLARINDA ELEKTRİK ENERJİSİ SES ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR.
3. FARKLI ELEKTRİK KAYNAKLARI
v ISI, IŞIK, SES VE HAREKET BİRER ENERJİ TÜRÜDÜR.
v ELEKTRİK DE BİR ENERJİDİR.
v ENERJİLER BAŞKA ENERJİLERE DÖNÜŞEBİLİRLER.
v ISI, HAREKET VE KİMYASAL ENERJİYİ ELEKTRİK ENERJİSİNE DÖNÜŞTÜREREK ELEKTRİK ÜRETEN ARAÇLARA ELEKTRİK ÜRETEN ENERJİ KAYNAĞI YA DA ÜRETEÇ DENİR.
v ÜRETEÇ BAŞKA ENERJİLERİ ELEKTRİK ENERJİSİNE DÖNÜŞTÜRÜR.
v JENERATÖR, PİL, AKÜMLATÖR VE DİNAMOLAR BAŞLICA ELEKTRİK KAYNAKLARIDIR.
*******ELEKTRİK SANTRALLERİ ÜÇ ÇEŞİTTİR******
a) HİDRO ELEKTRİK SANTRALLERİ:
Ø SUYUN HAREKET ENERJİSİNİ ELEKTRİK ENERJİSİNE ÇEVİRİR.
Ø AKARSULAR ÜZERİNE KURULAN BARAJLARLA SU DEPO EDİLİR, YÜKSEKTEN AKAN SU TÜRİBÜNLERİ VE ONA BAĞLI OLARAK JENARATÖRLERİ DÖNDÜRÜR. BÖYLECE ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİLİR.
Ø ÜLKEMİZDE ELEKTRİĞİN BÜYÜK BİR KISMI BU ŞEKİLDE ELDE EDİLİR.
b) TERMİK SANTRALLERİ:
Ø KÖMÜR, PETROL YA DA DOĞAL GAZ KULLANILARAK ELEKTRİK ÜRETEN SANTRALLERE DENİRÇ
Ø YAKITIN YANMASI SONUCU MEYDANA GELEN ISI ENERJİSİ KAZANLARDAKİ SUYU BUHARLAŞTIRIR. BASINÇLI SU TÜRİBÜNDEKİ JENARATÖRÜ DÖNDÜREREK ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE EDİLİR. ÇEVRE KİRLİLİĞİNE YOL AÇAR.
c) GÜNEŞ ENERJİSİ VE YEL DEĞİRMENLERİ:
Ø GELİŞMİŞ ÜLKELER GÜNEŞ ENERJİSİ VE YEL DEĞİRMENLERİNİ KULLANARAK HAREKET ENERJİSİNİ ELEKTRİK ENERJİSİNE ÇEVİREREK DAHA UCUZ ELEKTRİK ELDE EDİYORLAR.
d) NÜKLEER SANTRALLER:
Ø BU SANTRALLER ATOM ENERJİSİ İLE ÇALIŞIR.
Ø MERKEZDE REAKTÖRDE OLUŞAN ISI SUYU BUHARLAŞIR VE YİNE TÜRİBÜNDEKİ JENARETÖRÜ DÖNDÜREREK ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE EDİLİR.
*****EVLERE ELEKTRİK NASIL ULAŞIR?******
EVLERDE KULLANDIĞIMIZ ELEKTRİK SANTRALLERDE ÜRETİLİR.
SANTRALLERDE ÜRETİLEN ELEKTRİĞİN GERİLİMİ ARTIRILIR. YÜKSEK GERİLİMLİ ELEKTRİK ÇOK YÜKSEK METAL DİREKLER ARSINA GERİLMİŞ BAKIR YA DA ALÜMİNYUM TELLERLE TAŞINIR.
YÜKSEK GERİLİM HATLARINA YAKLAŞMAMAK GEREKİR, BURALRADA ELEKTRİK AKIMI 220 VOLTA DÜŞÜRÜLÜR, EVLERE AYRI AYRI HATLARDAN VERİLİR.
BİNALARA ÇEKİLEN ELEKTİRK BİNA ANA SİGORTASINA VERİLİR. BURADA EVİN ELEKTRİK TESİSATINA BAĞLANTI YAPILIR.
SİGORTA : ELEKTRİĞİN EVLERE AŞIRI KULLANILMASINDA DOĞACAK SORUNLARI VE ELEKTRİK YANGINLARINI ÖNLEMEK İÇİN KULLANILAN ARAÇTIR.
****************PİLLER*****************
ü GÜNÜMÜZDE EN ÇOK KULLANILAN ÜRETEÇLERDEN BİRİDİR.
ü CEP TELEFONU, RADYO, SAAT, GİBİ PEKÇOK ARAÇTA KULLANILIR.
ü PİLLER BARINDIRDIKLARI ENERJİYE GÖRE BOY BOY VE ÇEŞİT ÇEŞİTTİR.
ü CEP TELEFONARI BATARYA İLE ÇALIŞIR. BATARYA; BİRKAÇ PİLİN BİR ARAYA GELMESİ İLE KURULUR. ŞARJ ALETİ İLE BİTTİĞİNDE DOLUMU SAĞLANIR.
ü İLK PİL 1800 YILINDA İTALYAN FİZİKÇİ ALESSANDRO VOLTA TARAFINDAN YAPILMIŞTIR.
ü 1960 YILLARINDA UZAYDA KULLANILMAK ÜZERE GÜNEŞ PİLLERİ GELİŞTİRİLDİ.
ü AKÜMLATÖR; ULAŞIM ARAÇLARINA ELEKTRİK SAĞLAYAN ÜRETEÇTİR
4. ELEKTİRİĞİN YOL AÇABİLECEĞİ TEHLİKELER
GÜNLÜK HAYATIMIZDA EN ÇOK KULLANDIĞIMIZ ELEKTRİK DİKKATLİ KULLANILMAZSA TEHLİKELİ OLABİLİR.
80-90 VOLTU GEÇEN AKIMLAR ÖLÜME NEDEN OLABİLİYOR.
******DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR*****
EVLERDE ESKİYEN VE KIRILAN PRİZLER DEĞİŞTİRİLMELİDİR.
PRİZE GEREĞİNDEN FAZLA FİŞ TAKILMAMALIDIR.
BANYO GİBİ NEMLİ YERLERDE PRİZLER KAPALI OLMALIDIR.
PRİZE ÇİVİ ÇATAL GİBİ METAL CİSİMLER TAKILMAMALIDIR.
KABLOLARIN SAĞLAMLIĞI KONTROL EDİLMELİDİR.
TSE BELGESİ OLAN ARAÇLAR SATIN ALINMALIDIR.
TSE=TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ
ELEKTRİK ENERJİSİ İLE KESİNLİKLE OYUN OYNANMAZ.
5. PİLLERİ TANIYALIM
PİLDE AKÜDE VE BATARYADA (+) VE (-) OLMAK ÜZERE İKİ UÇ VARDIR. BU UÇLARA KUTUP ADI VERİLİR.
KURU PİLLER GERÇEKTE DE KURU DEĞİLDİRLER.İÇERİSİNDE ISLAK BİR MADDE OLAN NİŞADIR İLE DOLUDUR.
PİİLER BİRİKTİRDİĞİ ENERJİLERİ TÜKETİNCE BİR SÜRE SONRA BOŞALIRLAR.
BİTMİŞ PİLLERİ GELİŞİGÜZEL YERLERE ATMAMAK GEREKİR.
PİLİN İÇERİSİNDEKİ ZEHİRLİ MADDE TABİATTA KALICI KİRLİLİĞE NEDEN OLABİLİR.
TOPRA VE SUYA KARIŞARAK BİTKİ VE HAYVANLAR YOLUYLA İNSANLARA DA BULAŞABİLİRLER.
TÜKENEN PİLLER AYRI TORBALARDA TOPLANMALIDIR.
PİLLERİ AÇMAK AĞZA SÜRMEK VE ATEŞE ATMAK TEHLİKELİ VE YASAKTIR.
6. BASİT ELEKTRİK DEVRESİ KURALIM
DEVRE ELEKTİRİĞİN İZLEDİĞİ YOLA DENİR. ELEKTRİK DEVRESİ; ELEKTRİK ÜRETECİNDEN BAŞLAYIP YİNE ÜRETEÇTE BİTEN KESİNTİSİZ YOLDUR.
BASİT BİR ELEKTRİK DEVRESİ; PİL, AMPÜL, BAĞLANTI KABLOLARI VE ANAHTAR GİBİ ARAÇLARDAN OLUŞUR.
BAĞLANTI KABLOLARI İLETKEN MADELEREDN YAPILIR.
İLETKEN MADDELERİN ÜZERİNDE SERBEST HAREKET EDEN ELEKTRONLAR VARDIR.
AMPÜLLERİN IŞIKVEREBİLMESİ İÇİN İLETKEN TELLERDEN BİRİNİN PİLİN (-) KUTBUNA DİĞERİNİ DE (+) BAĞLANMASI GEREKİR.
İLETKEN TELLERDEN GEÇEN AKIMLARA ELEKTRİK AKIMI DENİR.
NOT:
ELEKTRONLAR PİLİN(-) KUTBUNDAN (+) KUTBUNA DOĞRU İLETKEN ÜZERİNDE HAREKET EDERLER. BUNA ELEKTRON AKIŞ YÖNÜ DENİR.
ELEKTRİK AKIMININ YÖNÜ İSE (+) KUTUPTAN (-) KUTBA DOĞRU KABUL EDİLİR. BUNA DA ELEKTRİK AKIM YÖNÜ DENİR.
ELEKTRİK YÜKÜNÜN HAREKETİNE İZİN VEREN MADDELERE İLETKEN MADDE DENİR.
ELEKTRİĞİN İLETİLMESİNDE BAKIR MADDELER KULLANILIR.
PORSELEN, KURU AĞAÇ, KAUÇUK, CAM, PLASTİK GİBİ MADDELER KAZANDIKLARI ELEKTRONLARI BİR BÖLGEDE TUTAR VE CİSMİN HAREKET ETMESİNİ ÖNLERLER. BÖYLE MADDELERE DE YALITKAN MADDE DENİR.
BİR ELEKTRİK DEVRESİNDE DEVRE ELEMANLARI SEMBOLLERLE İFADE EDİLİR.
|
DEVRE ELEMANI
|
SEMBOLLE GÖSTERİMİ
|
|
AMPÜL
|
|
İLETKEN TEL
|
|
ÜRETEÇ
|
(+) (-)
|
|
ANAHTAR
|
AÇIK KAPALI
|
DEVRE ELEMANLARI KAPALI OLDUĞU DURUMDA AMPÜL YANAR.
DEVRE ELEMANLARI AÇIKKEN AMPÜL YANMAZ.
7. ELEKTİRİĞİ KONTROL EDELİM
v ELEKTRİK ENERJİSİNİ EVİMİZE KABLOLARLA GELDİĞİNİ VE ORADAN EVİN İÇİNE DAĞILDIĞINI ÖĞRENDİK.
v ELEKTRİĞİ KONTROL ETMEMİZİ SAĞLAYAN DÜĞMEYE ANAHTAR DENİR.
v LAMBALARIN IŞIK VERMESİNİ İSTEDİĞİMİZDE ELEKTRİK DÜĞMESİNE BASARIZ. ELEKTRİK DEVRESİ KAPANIR VE LAMBALAR IŞIK VERİR.
v BU OLAYIN TAM TERSİ DURUMUNDA İSE LAMBA IŞIK VERMEZ VE DEVRELER AÇIK DURUMA GELİR VE AKIM GEÇMEMİŞ OLUR.
v ELEKTRİK İLE ÇALIŞAN TEKNOLOJİK ÜRÜNLERİN AÇILIP KAPANMASINI DÜĞMELERİNE BASARAK YAPABİLİRİZ.
v DUVARLARDA VE ELEKTRİKLİ ARAÇLARDA BULUNA DÜĞMELER ELEKTRİK AKIMININ GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMADA YARDIMCI OLMUŞ OLUR.
PRİZ; ELEKTRİKLİ ARAÇLARIN FİŞLERİNİN TAKILDIĞI Y